Conjuncties en woordvolgorde

Conjuncties hebben invloed op de woordvolgorde. In de tabel hieronder vind je de belangrijkste conjuncties met voorbeelden.

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin + hoofdzin (normale volgorde): maar, en, of, want, dus (MEOW + D)

• Vandaag ben ik vrij, maar morgen moet ik werken.
• Het is koud en het waait hard.
• Vanavond ga ik koken of ik bestel een pizza. Ik weet het nog niet.
• Ik kan geen boodschappen doen, want de winkels zijn dicht.
• Het regent, dus blijf ik binnen.

Hoofdzin + bijzin

Hoofdzin + bijzin (de werkwoorden komen op de laatste plaats in de bijzin): omdat, als, terwijl, hoewel, zodra, voordat, nadat, totdat, zodat, toen, mits, indien, tenzij.

• Ik moet naar school lopen, omdat mijn fiets kapot is.
• We gaan naar het strand, als het lekker weer is.
• Jij kookt, terwijl ik de was doe.
• Hij is gelukkig, hoewel hij niet rijk is.
• Het programma start automatisch, zodra u uw computer opstart.
• Je moet een examen doen, voordat je een diploma krijgt.
• Hij vertrekt naar Australië, nadat hij afscheid heeft genomen.
• We waren arm, tot(dat) mijn moeder een goede baan kreeg.
• Ik zet een wekker, zodat ik op tijd wakker word.
• Ik had geen mobiele telefoon, toen ik tien jaar oud was.
• Je mag deze film zien, mits je zestien jaar of ouder bent.
• Je kunt hier parkeren, indien je een vergunning hebt.
• Je mag deze film zien, tenzij je jonger bent dan zestien jaar.

Je gebruikt de bijzin ook voor de indirecte rede en de relatieve bijzin.

Leer meer over conjuncties